ماشینهای حرارتی با فناوریهای قابل استفاده در نیروگاههای مقیاس کوچک چه برای اتصال به شبکه، چه برای تأمین برق در حالت جزیره و چه بهعنوان پشتیبان مزارع تولید انرژی از منابع تجدیدپذیر به چند دستۀ کلی تقسیم میشوند:
مولدهای رفت و برگشتی
توربینهای گازی با ظرفیت پائین
دیگهای بخار کوچک
میکروتوربینها
پیلهای سوختی
از بین این فناوریها، مولدهای رفت و برگشتی دارای بازده بالاتر و گزینههای متنوعتر با تفکیک مناسبتر در محدوده توانی مورد نیاز این قبیل نیروگاهها هستند. به علاوه علیرغم اینکه عمدتاً گازوئیل یا دیزل و گاز طبیعی در اذهان عمومی بهعنوان سوخت این مولدها شناخته میشود، بهلحاظ فنی و با توجه به ماهیت احتراق در این مولدها، ابعاد سبد سوخت آنها بسیار وسیعتر از سامانههای توربینی است؛ به بیان بهتر مولدهای رفت و برگشتی پس از دیگهای بخار گسبتردهترین سبد سوخت را بین ماشینهای حرارتی دارا هستند. استفاده از دیگ برای اتصال به توربین بخار در ابعاد کوچک ـ که امکان اطلاق واژۀ تولید مقیاس کوچک را فراهم سازد ـ منجر به هزینه بالای نگهداشت گشته و از سوی دیگر ذات دیگ راندمان پائینتری نسبت به مولد رفت و برگشتی و حتی میکروتوربین بهدست میدهد. به علاوه و در حال حاضر، موضوع هزینههای نگهداشت پیشلهای سوختی در همه نسلها، چه دمابالا و چه دماپائین، آنها را از امکان رقابت با ماشینهای حرارتی بازمیدارد.
محدودۀ قابل انتظار تولید توان از مولدهای رفت و برگشتی، زیر 40 مگاوات بهازای هر پیمانه تولید میباشد؛ اگرچه تجربیاتی در زمینۀ توانهای بالاتر در سرتاسر دنیا نیز وجود دارد. موتور 80 مگاواتی دیزلی وارتسیلا آر96سی با کاربرد اصلی دریایی شاهدی بر این مدعا است. شاید بتوان یکی از محدودههای توانی فراگیر و پرکاربرد این ماشینهای حرارتی را محدوده توانی 500 تا 2500 کیلووات ساعت دانست. کشورهای فعال در زمینه توسعه و ساخت مولدهای این بازۀ عملکردی آمریکا، آلمان، سوئد، انگلیس، فنلاند، اسپانیا، ژاپن، کرۀ جنوبی و چین هستند.
تجربۀ چندسالۀ متخصصین شرکت فابا انرژی در زمینۀ احداث، راهبری و تعمیرات دورهای و اساسی مولدهای مطرح فعال در محدودۀ توانی مزبور در کنار سابقۀ مطالعاتی و پژوهشی آنان در دوران تحصیل، منجر به تشکیل شرکت فابا موتور با هدف مهندسی معکوس قطعات و بازمهندسی سامانۀ مولدهای نیروگاهی رفت و برگشتی شد. با توفیق این شرکت در سال 1397 در ساخت اولین نمونه مولد گازسوز رفت و برگشتی دائمکار نیروگاهی و ورود و فعالیت آن در ناوگان تولید برق پراکندۀ کشور در خراسان شمالی، پرچم ایران نیز در جمع کشورهای صاحب این صنعت یعنی آمریکا، آلمان، سوئد، انگلیس، فنلاند، اسپانیا، ژاپن، کرۀ جنوبی و چین به اهتزاز درآمد. امروز فابا موتور بر آن است با توانمندسازی زنجیرۀ تأمین داخلی پیادهسازی و ساخت نقشههای توسعهیافته در این شرکت بخصوص برای قطعات بزرگ و پرچالش مانند بدنه، میللنگ را در داخل کشور تولید کرده و گام بلند دیگری در جهت کاهش ارزبری بردارد. اولین ستون این بنای عظیم با توفیق این شرکت در ساخت بدنه موتور سنگین و توفیق سازۀ مزبور در آزمونهای استاندارد گذاشته شد.
موتورهای گازسوز سری 400 دائمکار فابا موتور در سه سری 8 سیلندر (سری 408) با توان نامی 525 کیلووات، 12 سیلندر (سری 412) با توان نامی 820 کیلووات ساعت، 16 سیلندر (سری 416) با توان نامی 1030 کیلووات ساعت ساخته شده و با بازدهی 42.2 درصد به بازار عرضه شدهاند.
عمده ترین مزایای استفاده از موتورهای فابا نسبت به نمونههای خارجی عبارتند از:
- تامین بازدهی مشابه با نمونههای خارجی با هزینه خرید به مراتب کمتر
- تامین قطعات و خدمات پس از فروش در داخل کشور بدون وابستگی خارجی به ویژه با توجه به محدودیت های فعلی مبادلات اقتصادی با سایر کشورها
- تسهیل در راهبری موتورها برای کاربران داخلی با توجه به در دسترس بودن مبدا تولید
- امکان تبادل اطلاعات و اخذ خدمات در داخل کشور با استفاده از زبان فارسی و همچنین وجود دستورالعمل های فارسی
- وجود تضامین و گارانتی های لازم از جانب تولیدکننده به عنوان اصلی ترین مرجع صدور ضمانت
- طراحی و ساخت موتورها با در نظر گرفتن شرایط جغرافیایی و امکانات موجود کشور
- تسهیل در خرید به ویژه برای خریداران دولتی با توجه به داخلی بودن تولیدات
- جلوگیری از خروج ارز از کشور
- حرکت در جهت ارتقاء شاخص های اقتصادی از قبیل اشتغال، رشد اقتصادی و تراز تجاری
- امکان سفارشی سازی برخی از بخش های محصول با توجه به شرایط خاص هر مشتری
- امکان اخذ تسهیلات با توجه به تولید داخلی محصول و دانش بنیان بودن شرکت
در حال حاضر تیم تحقیق و توسعه فاباموتور تلاش می کند، زمینه را برای توسعه فنی موتورهای تولیدی این مجموعه فراهم آورد و در این مسیر اقدامات زیر را هدفگذاری کرده است:
بهینه سازی و افزایش بازدهی موتورهای طراحی شده
ارتقاء سیستم های کنترلی موتورها
طراحی و ساخت موتور با توان متفاوت
طراحی و ساخت موتور برای دیگر شرایط (حمل و نقل ریلی، دریانوردی و ...)